Cuốn sách gồm 12 chương như một câu chuyện về cuộc hành trình của con người, từ chương đầu – hình thành bản sắc và bản ngã lành mạnh – cho đến vấn đề duy trì sức khỏe và tuổi thọ, về khoảnh khắc hấp hối và cái chết. Các tác giả sử dụng quan điểm tiến hóa trong tâm lý xã hội như một công cụ có giá trị để xem xét các giai đoạn phát triển khác nhau và sự thích ứng của con người. Tâm điểm của cuốn sách là con người đối mặt và vượt qua các thách thức của cuộc sống như thế nào và điều chỉnh làm sao để có sức khỏe tối ưu và hạnh phúc trong hành trình sống và kết thúc một cuộc đời.
Nói đến thích ứng hay thích nghi là nói đến những thay đổi về nhận thức, thái độ và hành vi mà môi trường sống đòi hỏi, nhằm nâng cao cơ hội thành công. Từ quan điểm tiến hóa, tất cả các sinh vật sống đều phải đối mặt với những thách thức mang tính tiến hóa hay phát triển. Tuy nhiên, con người có những thích nghi phức tạp, được nối truyền về mặt văn hóa và xã hội. Đến lượt mình, các thích nghi này sẽ cải thiện trạng thái khỏe mạnh và hạnh phúc. Sự thích nghi về gen diễn ra qua chọn lọc tự nhiên và được giữ lại vì những biến đổi đó có liên quan đến thành công về mặt tiến hóa. Các thích nghi khác diễn ra từ giai đoạn trẻ em thông qua giáo dục, dạy dỗ của cha mẹ và môi trường văn hóa. Điều rất quan trọng đối với hành trình sống thành công là phải thích nghi để đáp ứng những đòi hỏi của môi trường sống. Trong chương đầu tiên, chúng tôi bắt đầu thảo luận về bản sắc, ý nghĩa và những gì cần thiết cho cái tôi khỏe mạnh. Văn hóa đóng một vai trò quan trọng vì một số nhà nghiên cứu coi bản ngã như một sự điều chỉnh đối với văn hóa đang dần được hình thành từ những phản hồi trong các mối quan hệ. Lòng tự trọng thực sự dựa trên tính hiệu quả xã hội và năng lực cá nhân, do đó nó phát triển trong các mối quan hệ đang vận hành. Các rối loạn chức năng như nhút nhát chủ yếu là kết quả của một mối bận tâm quá cao với bản ngã. Mặt khác, sự cô đơn đòi hỏi các giải pháp về mối quan hệ vì nó là kết quả của việc thiếu một mối quan hệ thân mật.
Chương 2 bàn đến sự trưởng thành về cảm xúc và trí tuệ cảm xúc – một khái niệm cốt yếu để đáp ứng những thách thức của tuổi trưởng thành. Cần nhớ rằng cảm xúc phải được điều chỉnh vì cảm tính quá mức sẽ loại bỏ khả năng xem xét và cân nhắc hợp lý. Chương này bàn luận về các khía cạnh của các mối quan hệ yêu đương, dựa trên mong muốn độc quyền và vị tha. Nghiên cứu sự khác biệt về giới cho thấy nam giới thường coi trọng niềm đam mê hơn trong khi phụ nữ thường đánh giá tình bạn và tình cảm cao hơn. Trí tuệ cảm xúc là một khái niệm tương đối mới trong tâm lý học, được định nghĩa là năng lực cần thiết để biết cách thức và thời điểm điều chỉnh những biểu cảm cảm xúc. Phụ nữ có trí thông minh cảm xúc cao hơn.
Các mối quan hệ vốn được hình thành thông qua giao tiếp sẽ được bàn luận ở chương 3. Giao tiếp là chìa khóa để sống hiệu quả và là một đặc điểm được tiến hóa rất cao ở con người. Các vấn đề trong giao tiếp xảy ra do những khuôn mẫu đã hình thành sẵn trong tâm trí có ý nghĩa khác nhau ở người gửi và người nhận. Tất cả giao tiếp đều mang tính chất giao dịch, nơi những người tham gia đưa ra các phản hồi để cùng nhau hiểu được ý nghĩa của thông điệp. Thấu cảm là yếu tố cốt lõi để hiểu và diễn dịch chính xác. Chương này kết thúc bằng một bàn luận về giao tiếp phi ngôn ngữ. Tình dục là trung tâm của cuộc sống và sự tiến hóa của con người – vấn đề được bàn luận trong chương 4. Không ngạc nhiên khi đàn ông thể hiện động cơ tình dục ở mức độ cao hơn so với phụ nữ. Tuy nhiên, cả hai giới đều bị tác động bởi sự giải phóng hóc môn giới tính và bởi các yếu tố nhận thức hay văn hóa - xã hội. Phụ nữ kết nối tình dục với tình cảm yêu thương trong khi nam giới có xu hướng quan tâm đến tình dục như là sự khoái cảm. Các vấn đề liên quan đến đồng tính luyến ái cũng được bàn luận. Các bệnh lây truyền qua đường tình dục đang là vấn đề trong thế giới thiếu hiểu biết, lỏng lẻo và bừa bãi trong quan hệ tình dục hôm nay. Các bệnh này được lây lan qua vi khuẩn hoặc vi rút và cách phòng ngừa tốt nhất là một vợ một chồng hoặc sử dụng bao cao su đảm bảo chất lượng. Khác biệt giới về cực khoái cũng được bàn luận. Chương này kết thúc bằng việc bóc trần sự thù địch đối với phụ nữ thông qua quấy rối tình dục, khiêu dâm và hiếp dâm. Trong chương 5, cuốn sách khám phá tiếp ý nghĩa về giới, vì nó liên quan đến hạnh phúc con người. Nói đến giới là nói đến tất cả các khía cạnh tâm lý và văn hóa – xã hội có liên quan đến nam hay nữ. Việc các bé gái được giáo dục trong một xã hội bình đẳng tương đối hay trong một nền văn hóa do đàn ông thống trị đã ăn sâu sẽ tạo ra sự khác biệt đối với ý niệm về cái tôi của phụ nữ. Phụ nữ nói chung thường bị định khuôn là những người cảm tính hơn và ít quyền lực hơn. Đòi hỏi tiến hóa đã phát triển các vai trò giới vì chúng mang tính thích nghi và nâng cao khả năng sống còn.
......................................................................
Cuốn sách kết thúc bằng chương 12 bàn về sống khỏe và sống thọ. Chương này nhấn mạnh đến sự lạc quan – một vấn đề được lưu ý trong cả cuốn sách. Làm sao để sống lâu, sống hạnh phúc và khỏe mạnh là mong muốn phổ quát của nhân loại. Tuy nhiên, thực tế sống khỏe và sống thọ cũng bị biến thiên bởi các yếu tố như điều kiện kinh tế - xã hội và đặc điểm nhân cách. Trong tất cả các chương sách, những vấn đề chủ yếu về sự thích ứng của con người luôn luôn có liên quan đến sức khỏe và hạnh phúc. Các thách thức của giai đoạn người lớn - cũng là các nhiệm vụ phát triển của giai đoạn này - đều có liên quan đến các mối quan hệ. Sau các phân tích, bàn luận và đánh giá mỗi vấn đề đặt ra đều có mục kết “Lời khuyên hữu ích” – lấy từ kinh nghiệm của các tác giả và từ kết quả nghiên cứu ứng dụng của nhiều nhà tâm lý khác trên thế giới.
